Μια ανασκόπηση Ελληνίδων ερευνητριών από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, που δημοσιεύτηκε στο Thyroid, έρχεται να φωτίσει την πιθανή σχέση της παχυσαρκίας με την εμφάνιση καρκίνου του θυρεοειδούς.
Συσχέτιση της παχυσαρκίας με τον καρκίνο θυρεοειδούς
Πολλές μελέτες υποστηρίζουν ότι η αύξηση του δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του θυρεοειδούς τόσο σε γυναίκες όσο και σε άνδρες, αν και η επίδραση του φύλου στην παραπάνω συσχέτιση δεν ήταν συνεπής μεταξύ των μελετών.
Επίσης, η διάρκεια, αλλά και η ηλικία εμφάνισης της παχυσαρκίας, θα μπορούσαν να παίζουν σημαντικό ρόλο στον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου θυρεοειδούς. Έτσι, όσο πιο νωρίς κατά την ενήλικη ζωή, εμφανίζεται η παχυσαρκία, και όσο περισσότερο αυτή διαρκεί, φαίνεται να σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου.
Εκτός από την παχυσαρκία αυτή καθ’ αυτή, στην εμφάνιση καρκίνου του θυρεοειδούς θα μπορούσε να συμβάλλει και η διατροφή. Αναφέρεται ότι η κατανάλωση πρωτεϊνών και υδατανθράκων ήταν σημαντικά μεγαλύτερη σε ασθενείς με καρκίνο θυρεοειδούς, ενώ η κατανάλωση λιπών, φυτικών ινών και η σωματική άσκηση δε φάνηκε να είχαν μια συνεπή συσχέτιση με τον καρκίνο.
Παχυσαρκία και συμπεριφορά του καρκίνου θυρεοειδούς
Σε μια αναδρομική μελέτη 2.057 ασθενών με θηλώδες καρκίνωμα του θυρεοειδούς (PTC), διαπιστώθηκε ότι ο μεγαλύτερος ΔΜΣ σχετιζόταν με πιο επιθετικό φαινότυπο, δηλαδή με αυξημένο μέγεθος του όγκου, εξωθυρεοειδική επέκταση και προχωρημένο στάδιο νόσου, χωρίς, ωστόσο, να βρεθεί σχέση μεταξύ της παχυσαρκίας και των ποσοστών υποτροπής. Ομοίως, ο αυξημένος ΔΜΣ συνδέθηκε με πιο προχωρημένο στάδιο και επιθετικότερο ιστοπαθολογικό υπότυπο του PTC σε μελέτη 443 ασθενών με PTC. Αντίθετα, σε άλλη μελέτη δεν βρέθηκε καμία συσχέτιση του ΔΜΣ με το στάδιο, την αγγειακή διήθηση ή την υποτροπή του διαφοροποιημένου καρκίνου θυρεοειδούς.
Πιθανοί παθογενετικοί μηχανισμοί
Διάφορες υποθέσεις προσπαθούν να ερμηνεύσουν τη σχέση της παχυσαρκίας με τον καρκίνο του θυρεοειδούς, συμπεριλαμβανομένης της υπερινσουλιναιμίας, της παρουσίας χρόνιας, χαμηλού βαθμού φλεγμονής και του οξειδωτικού στρες, που αποτελούν κοινούς παρονομαστές της παχυσαρκίας.
Επιπροσθέτως, υπάρχουν επιδημιολογικά δεδομένα που δείχνουν μια ανεξάρτητη σχέση των επιπέδων της TSH με την παχυσαρκία, ακόμη και εν απουσία υποθυρεοειδισμού, ενώ την ίδια στιγμή οι ασθενείς με καρκίνο θυρεοειδούς έχουν, ως ομάδα, υψηλότερα επίπεδα TSH. Υπάρχουν επίσης στοιχεία που δείχνουν μια θετική συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων της TSH και του σταδίου της νόσου. Δε μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο τα υψηλότερα επίπεδα της TSH, που παρατηρούνται στα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα, να έχουν άμεση επίδραση στη θυρεοειδική ογκογένεση.
Επιπλέον, υπάρχουν στοιχεία που υποστηρίζουν ότι οι αδιποκίνες, όπως η λεπτίνη και η αδιπονεκτίνη, μπορεί να εμπλέκονται άμεσα. Τα επίπεδα λεπτίνης ήταν υψηλότερα σε ασθενείς με καρκίνο του θυρεοειδούς σε σύγκριση με υγιή άτομα. Η λεπτίνη και ο υποδοχέας της βρέθηκαν να υπερεκφράζονται σε κύτταρα PTC και συνδέονταν με έναν επιθετικό φαινότυπο, δηλαδή μεγαλύτερο μέγεθος όγκου και λεμφαδενικές μεταστάσεις. Η λεπτίνη επίσης φάνηκε να ενισχύει τη μετανάστευση των καρκινικών κυττάρων σε PTC.
H ισχυρότερη συσχέτιση της παχυσαρκίας με καρκίνο θυρεοειδούς στις γυναίκες θα μπορούσε να υποδηλώνει μια άμεση επίδραση των στεροειδών του φύλου στην θυρεοειδική καρκινογένεση. Υπάρχουν πειραματικά δεδομένα που υποστηρίζουν τη μιτογόνο επίδραση των οιστρογόνων σε όγκους του θυρεοειδούς, με μια μέτρια αύξηση του κινδύνου σε γυναίκες που λαμβάνουν αντισυλληπτικά από του στόματος, ο οποίος κίνδυνος μειώνεται σταδιακά μετά τη διακοπή της θεραπείας. Ωστόσο, τα κλινικά ευρήματα αφορούν στην επίδραση των εξωγενών ορμονών, ενώ ο ρόλος – αν υπάρχει – των ενδογενών στεροειδών του φύλου δεν είναι σαφώς καθορισμένος.
Αν υφίσταται σχέση αιτίου-αιτιατού μεταξύ της παχυσαρκίας και του καρκίνου του θυρεοειδούς, το πιθανότερο είναι να πρόκειται για πολυπαραγοντική σύνδεση μεταξύ των διαφόρων οδών.
Συμπεράσματα
Ο επιπολασμός του καρκίνου του θυρεοειδούς αυξάνεται και στοιχεία αρχίζουν να συσσωρεύονται ότι η παχυσαρκία είναι ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου. Αν και υπάρχει κάποια ασυμφωνία στην υπάρχουσα βιβλιογραφία, η συσχέτιση αυτή μπορεί να είναι ισχυρότερη στο γυναικείο πληθυσμό. Είναι επίσης πιθανό ότι οι αλλαγές του σωματικού βάρους κατά την πρώιμη ενήλικη ζωή θα μπορούσαν να διαδραματίζουν κάποιο ρόλο στην ογκογένεση του θυρεοειδούς.
Απαιτούνται περισσότερες μελέτες για να διευκρινιστεί ο ρόλος της παχυσαρκίας στην εξέλιξη και την έκβαση του καρκίνου του θυρεοειδούς και αυξημένη ευαισθητοποίηση του κοινού. Αν η σύνδεση μεταξύ της παχυσαρκίας και του καρκίνου του θυρεοειδούς αποδειχθεί ότι είναι ισχυρή, τα προγράμματα πρόληψης της παχυσαρκίας ενδεχομένως να συνοδευτούν από μια μακροπρόθεσμη μείωση στα ποσοστά καρκίνου.
