Μερικές από τις πιο σταθερές πεποιθήσεις σχετικά με την απώλεια βάρους είναι αναπόδεικτες ή εντελώς αναληθείς.
Πολλές πεποιθήσεις για την παχυσαρκία εμμένουν παρά την απουσία στήριξης από επιστημονικά δεδομένα (τεκμήρια). Κάποιες επιμένουν παρά την ύπαρξη στοιχείων για το αντίθετο (μύθοι).
Η δημοσίευση μη τεκμηριωμένων πεποιθήσεων μπορεί να οδηγήσει σε εφαρμογή πτωχά ενημερωμένων πολιτικών υγείας, σε ανακριβείς κλινικές και δημόσιες συστάσεις και σε μια αντιπαραγωγική κατανομή των ερευνητικών πόρων, ενώ μπορεί να αποσπάσει την προσοχή από χρήσιμες, τεκμηριωμένες πληροφορίες, σύμφωνα με μια ανάλυση που συνέκρινε τις πεποιθήσεις που προωθούνται στα μέσα μαζικής ενημέρωσης με τα δεδομένα από την επιστημονική βιβλιογραφία.
Μύθος 1: Μικρές αλλαγές στην πρόσληψη ή κατανάλωση ενέργειας θα επιφέρουν μεγάλες, μακροπρόθεσμες αλλαγές στο σωματικό βάρος.
Η ιδέα αυτή βασίζεται στον παλιό κανόνα ότι η δαπάνη ενέργειας 3500 kcal (“θερμίδων”) ισούται με απώλεια βάρους περίπου 0,5 kg (0,45 kg). Αλλά αυτό δεν λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι οι ενεργειακές απαιτήσεις αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου, καθώς αλλάζει η μάζα του σώματος.
Για παράδειγμα, ενώ ο κανόνας των 3500 kcal προβλέπει ότι ένα άτομο που αυξάνει την ημερήσια ενεργειακή δαπάνη κατά 100 kcal (περπάτημα περίπου 1,5 χλμ.) θα χάσει περισσότερο από 23 kg σε μια περίοδο 5 ετών (100 kcal x 365 ημέρες x 5 χρόνια x 0,45 kg / 3500 kcal), η πραγματική απώλεια βάρους είναι μόνο 4,5 kg, αν υποθέσουμε ότι δεν έχει επέλθει καμία αντισταθμιστική αύξηση της θερμιδικής πρόσληψης.
Έτσι, για την επιπλέον απώλεια βάρους, χρειάζεται όλο και περισσότερη σωματική άσκηση και μειωμένη πρόσληψη θερμίδων.
Μύθος 2: Είναι σημαντικό να τίθενται ρεαλιστικοί στόχοι για την απώλεια βάρους, διότι διαφορετικά οι ασθενείς θα απογοητεύονται και θα χάνουν λιγότερο βάρος.
Αν και αυτό είναι μια λογική υπόθεση, τα εμπειρικά δεδομένα δεν δείχνουν αρνητική συσχέτιση μεταξύ φιλόδοξων στόχων και απώλειας βάρους. Αντιθέτως, αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι οι πιο φιλόδοξοι στόχοι μερικές φορές σχετίζονται με καλύτερα αποτελέσματα.
Μύθος 3: Η μεγάλη ή γρήγορη απώλεια βάρους σχετίζεται με φτωχότερα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα σε σύγκριση με τη βραδεία, σταδιακή απώλεια βάρους.
Στην πραγματικότητα, μελέτες έχουν δείξει ότι η ταχεία απώλεια βάρους οδηγεί σε σημαντικά καλύτερα, όχι μόνο βραχυπρόθεσμα, αλλά και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Αν και δεν είναι σαφές γιατί ορισμένα παχύσαρκα άτομα έχουν μεγαλύτερη αρχική απώλεια βάρους από ό,τι κάποια άλλα, μια σύσταση για βραδύτερη απώλεια βάρους μπορεί να επιδράσει αρνητικά στη μακροχρόνια έκβαση της προσπάθειας.
Μύθος 4: Τα μαθήματα Φυσικής Αγωγής, στη σημερινή τους μορφή, μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη μείωση ή την πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας.
Η Φυσική Αγωγή, όπως παρέχεται συνήθως, δεν έχει αποδειχθεί να ελαττώνει ή να προλαμβάνει την παχυσαρκία. Τα ευρήματα 3 μελετών αναφέρουν ότι ακόμα κι αν υπήρξε αύξηση στην αριθμό των ημερών που τα παιδιά παρακολούθησαν μαθήματα φυσικής αγωγής, οι επιπτώσεις στο δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) ήταν ασυνεπείς μεταξύ των φύλων και των ηλικιακών ομάδων. Δύο μετα-αναλύσεις έδειξαν ότι ακόμα και ειδικά σχολικά προγράμματα που προωθούν τη σωματική δραστηριότητα ήταν αναποτελεσματικά στη μείωση του ΔΜΣ ή την επίπτωση ή του επιπολασμού της παχυσαρκίας. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι υπάρχει κάποιος βαθμός σωματικής δραστηριότητας (ένας συνδυασμός της συχνότητας, της έντασης και της διάρκειας) που θα είναι αποτελεσματικός για τη μείωση ή την πρόληψη της παχυσαρκίας. Το ποιος είναι και κατά πόσο αυτός ο συνδυασμός είναι εφικτός σε συμβατικά σχολεία είναι άγνωστο.
Μύθος 5: Ο θηλασμός προστατεύει από την παχυσαρκία.
Μια αναφορά του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) δηλώνει ότι τα άτομα που θήλασαν κατά τη βρεφική ηλικία είναι λιγότερο πιθανό να γίνουν παχύσαρκα στη μετέπειτα ζωή τους. Ωστόσο, ο ίδιος ο ΠΟΥ βρήκε αργότερα σαφείς ενδείξεις μεροληψίας στις δημοσιεύσεις στις οποίες βασίστηκε. Επιπλέον, μελέτες σε αδέλφια καθώς και μια τυχαιοποιημένη μελέτη σε 13000 παιδιά που παρακολουθήθηκαν για περισσότερο από 6 χρόνια δεν ανέδειξαν σαφή στοιχεία ότι ο θηλασμός έχει κάποια επίδραση στην παχυσαρκία. Επειδή, όμως, έχει άλλα πιθανά ευεργετικά οφέλη για το βρέφος και τη μητέρα, συνιστάται ο θηλασμός να ενθαρρύνεται.
Μύθος 6: Κατά τη σεξουαλική επαφή, κάθε άτομο καίει περίπου 100 – 300 θερμίδες.
Κατά τη σεξουαλική δραστηριότητα, ένας άνδρας 70 kg καίει περίπου 3,5 θερμίδες ανά λεπτό. Ωστόσο, δεδομένου ότι ο μέσος χρόνος μιας διέγερσης και του οργασμού είναι περίπου 6 λεπτά, αυτός ο άνδρας θα μπορούσε να “κάψει” συνολικά περίπου 21 θερμίδες. Αλλά θα έκαιγε περίπου 7 θερμίδες ανά λεπτό αν καθόταν στον καναπέ κι έβλεπε τηλεόραση, έτσι το κέρδος της ενεργειακής δαπάνης από τη σεξουαλική επαφή ανέρχεται σε μόλις 14 θερμίδες.
Συνεχίζεται…
