Ο όρος “όζος του θυρεοειδούς” αναφέρεται στην ανώμαλη ανάπτυξη των θυρεοειδικών κυττάρων που σχηματίζουν έναν όγκο μέσα στον θυρεοειδή αδένα. Παρόλο που οι περισσότεροι όζοι είναι καλοήθεις (μη καρκινωματώδεις), ένα μικρό ποσοστό μπορεί να περιέχουν καρκίνο του θυρεοειδούς. Για την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου του θυρεοειδούς σε πρώιμο στάδιο, οι περισσότεροι όζοι χρειάζονται κάποιας μορφής διερεύνηση.
Συμπτώματα
Οι περισσότεροι θυρεοειδικοί όζοι δεν προκαλούν συμπτώματα. Συχνά, οι όζοι του θυρεοειδούς ανακαλύπτονται τυχαία κατά τη διάρκεια μιας κλινικής εξέτασης ρουτίνας ή με απεικονιστικές εξετάσεις, όπως μια αξονική τομογραφία ή ένα υπερηχογράφημα στο λαιμό που μπορεί να γίνουν για εντελώς άσχετους λόγους. Μερικές φορές, οι ίδιοι οι ασθενείς ανακαλύπτουν όζους του θυρεοειδούς παρατηρώντας ένα εξόγκωμα στο λαιμό τους, ενώ ψάχνουν στον καθρέφτη ή κουμπώνουν τον γιακά τους. Οι παθολογικές εξετάσεις της λειτουργίας του θυρεοειδούς μπορεί, μερικές φορές, να είναι ο λόγος για την ανεύρεση ενός μικρού όζου.
Οι όζοι του θυρεοειδούς μπορεί να παράγουν υπερβολικές ποσότητες θυρεοειδικών ορμονών που προκαλούν υπερθυρεοειδισμό. Ωστόσο, οι περισσότεροι όζοι, συμπεριλαμβανομένων των καρκινικών, είναι στην πραγματικότητα μη – λειτουργικοί, κάτι που σημαίνει ότι οι εξετάσεις, όπως η TSH, είναι φυσιολογικές.
Σπάνια, οι ασθενείς με όζους του θυρεοειδούς μπορεί να παραπονούνται για πόνο στο λαιμό, το σαγόνι ή το αυτί. Εάν ένας όζος είναι αρκετά μεγάλος για να συμπιέσει την τραχεία ή τον οισοφάγο, μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στην αναπνοή, στην κατάποση ή να προκαλέσει ένα “γαργαλητό” στο λαιμό. Ακόμη λιγότερο συχνά, μπορεί να προκληθεί βραχνάδα εάν ο όζος διηθήσει το νεύρο που ελέγχει τις φωνητικές χορδές, αλλά αυτό συνήθως σχετίζεται με καρκίνο του θυρεοειδούς.
Τα σημαντικά σημεία που πρέπει να θυμάστε είναι τα εξής:
- Οι όζοι του θυρεοειδούς συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα.
- Οι εξετάσεις του θυρεοειδούς είναι συνήθως φυσιολογικές, ακόμη και όταν υπάρχει καρκίνος.
- Ο καλύτερος τρόπος για να βρείτε έναν όζο του θυρεοειδούς είναι να βεβαιωθείτε ότι ο Ενδοκρινολόγος σας ελέγχει το λαιμό σας!
Τι προκαλεί τους όζους του θυρεοειδούς και πόσο συχνοί είναι;
Δε γνωρίζουμε τι προκαλεί τους περισσότερους όζους του θυρεοειδούς, αλλά ξέρουμε ότι είναι εξαιρετικά συχνοί. Μέχρι την ηλικία των 60 ετών, περίπου οι μισοί άνθρωποι θα έχουν από έναν όζο του θυρεοειδούς που μπορεί να βρεθεί είτε μέσω της κλινικής εξέτασης ή μέσω απεικονιστικού ελέγχου. Ευτυχώς, πάνω από το 90% αυτών των όζων είναι καλοήθεις. Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, η οποία είναι η πιο συχνή αιτία υποθυρεοειδισμού, συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα θυρεοειδικών όζων. Η ανεπάρκεια ιωδίου (ιωδοπενία), η οποία είναι πλέον ασυνήθιστη, είναι επίσης γνωστό ότι προκαλεί τη δημιουργία όζων του θυρεοειδούς.
Διάγνωση
Πώς αξιολογείται ένας θυρεοειδικός όζος;
Αφού ανακαλυφθεί ένας όζος, ο Ενδοκρινολόγος θα προσπαθήσει να καθορίσει αν το υπόλοιπο του θυρεοειδούς είναι υγιές ή αν ολόκληρος ο αδένας έχει επηρεαστεί από μια γενικότερη κατάσταση, όπως ο υπερθυρεοειδισμός ή ο υποθυρεοειδισμός. Ο Ενδοκρινολόγος θα εξετάσει τον θυρεοειδή για να δει αν το σύνολο του αδένα είναι διογκωμένο και αν υπάρχουν ένας ή περισσότεροι όζοι. Οι αρχικές εργαστηριακές εξετάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν τη μέτρηση των θυρεοειδικών ορμονών (θυροξίνη ή Τ4) και της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH) στο αίμα σας για να καθοριστεί αν ο θυρεοειδής σας λειτουργεί κανονικά.
Δεδομένου ότι δεν είναι συνήθως δυνατό να καθοριστεί μόνο από την κλινική εξέταση και τις εξετάσεις αίματος αν ένας όζος του θυρεοειδούς είναι καρκινικός, η διερεύνηση των όζων του θυρεοειδούς συχνά περιλαμβάνει εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως το υπερηχογράφημα θυρεοειδούς και η παρακέντηση με λεπτή βελόνα (FNA, Fine Needle Aspiration).
Υπερηχογράφημα θυρεοειδούς
Το υπερηχογράφημα θυρεοειδούς είναι ένα βασικό εργαλείο για την αξιολόγηση των όζων του θυρεοειδούς. Χρησιμοποιούνται υψηλής συχνότητας ηχητικά κύματα για να αποκτηθεί μια εικόνα του θυρεοειδούς αδένα. Αυτή η εξέταση μπορεί εύκολα να προσδιορίσει εάν ένας όζος είναι συμπαγής ή γεμάτος με υγρό (κυστικός) και, επίσης, να προσδιορίσει το ακριβές μέγεθός του. Ο υπέρηχος μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό ύποπτων όζων, δεδομένου ότι ορισμένα υπερηχογραφικά χαρακτηριστικά είναι πιο συχνά στον καρκίνο του θυρεοειδούς από ό,τι σε μη καρκινικούς όζους. Το υπερηχογράφημα του θυρεοειδούς μπορεί να εντοπίσει οζίδια που είναι πάρα πολύ μικρά για να γίνουν αντιληπτά κατά τη διάρκεια της κλινικής εξέτασης. Ο υπέρηχος μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να καθοδηγήσει με ακρίβεια μια βελόνα απευθείας μέσα στον όζο, όταν ο Ενδοκρινολόγος σας εκτιμά ότι είναι απαραίτητη η παρακέντηση. Αφού ολοκληρωθεί η αρχική αξιολόγηση, το υπερηχογράφημα θυρεοειδούς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση των όζων που δεν απαιτούν χειρουργική επέμβαση, για να καθοριστεί αν το μέγεθός τους αυξάνεται ή μειώνεται με το χρόνο. Το υπερηχογράφημα είναι μια ανώδυνη εξέταση που πολλοί Ενδοκρινολόγοι είναι, πλέον, σε θέση να εκτελέσουν στο ιατρείο τους.
Παρακέντηση θυρεοειδούς με λεπτή βελόνα (Fine Needle Aspiration ή FNA)
Η παρακέντηση όζων του θυρεοειδούς με λεπτή βελόνα μπορεί να ακούγεται τρομακτική, αλλά η βελόνα που χρησιμοποιείται είναι πολύ μικρή και μπορεί να μη χρειαστεί ούτε τοπικό αναισθητικό. Αυτή η απλή διαδικασία γίνεται συχνά στο ιατρείο. Μερικές φορές, φάρμακα, όπως αντιπηκτικά ή αντιαιμοπεταλιακά, μπορεί να χρειαστεί να διακοπούν για μερικές ημέρες πριν από την παρακέντηση. Διαφορετικά, η FNA δεν απαιτεί συνήθως καμία άλλη ειδική προετοιμασία (ούτε καν νηστεία). Οι ασθενείς συνήθως επιστρέφουν στο σπίτι ή στην εργασία τους μετά την παρακέντηση, χωρίς καν να χρειαστεί τσιρότο!
Για την παρακέντηση με λεπτή βελόνα, ο ιατρός σας θα χρησιμοποιήσει μια πολύ λεπτή βελόνα για τη λήψη κυττάρων από τον όζο (ή τους όζους) του θυρεοειδούς. Κανονικά, πολλά δείγματα θα ληφθούν από διάφορα μέρη του όζου για να δώσουν στον ιατρό τη δυνατότητα για την ανίχνευση καρκινικών κυττάρων, εάν υπάρχουν. Τα κύτταρα, στη συνέχεια, εξετάζονται κάτω από ένα μικροσκόπιο από ιατρό Κυτταρολόγο.
httpv://youtu.be/Viku6sKFaGY
Το πόρισμα της παρακέντησης θυρεοειδούς με λεπτή βελόνα συνήθως αναδεικνύει ένα από τα παρακάτω ευρήματα:
1. Ο όζος είναι καλοήθης (μη – καρκινωματώδης).
Αυτό το αποτέλεσμα απαντά σε ποσοστό έως 80% των παρακεντήσεων. Ο κίνδυνος να διαφύγει η διάγνωση του καρκίνου, όταν το αποτέλεσμα της FNA είναι καλοήθεις είναι γενικά μικρότερος από 3%. Αυτό είναι ακόμη χαμηλότερο, όταν η παρακέντηση αξιολογείται από έναν έμπειρο Κυτταρολόγο. Σε γενικές γραμμές, οι καλοήθεις όζοι του θυρεοειδούς δεν πρέπει να αφαιρούνται, εκτός εάν προκαλούν συμπτώματα όπως πνιγμός ή δυσκολία στην κατάποση. Η παρακολούθηση με υπερηχογραφήματα είναι σημαντική. Μερικές φορές, μπορεί να χρειαστεί επανάληψη της παρακέντησης στο μέλλον, ειδικά εάν ο όζος μεγαλώνει την πάροδο του χρόνου.
2. Ο όζος είναι κακοήθης (καρκινωματώδης) ή ύποπτος για κακοήθεια.
Κακοήθη αποτελέσματα ανευρίσκονται σε περίπου 5% των παρακεντήσεων και, πιο συχνά, οφείλονται σε θηλώδες καρκίνωμα, το οποίο είναι ο πιο συχνός τύπος καρκίνου του θυρεοειδούς. Μια ύποπτη για κακοήθεια παρακέντηση έχει έναν κίνδυνο 50-75% για καρκίνο σε έναν όζο. Αυτές οι διαγνώσεις απαιτούν χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς μετά από διαβούλευση του Ενδοκρινολόγου και του Χειρουργού σας.
3. Ο όζος είναι ακαθόριστος.
Πρόκειται, στην πραγματικότητα, για μια ομάδα αρκετών διαγνώσεων που μπορεί να εμφανιστούν σε μέχρι 20% των περιπτώσεων. Ένα ακαθόριστο (ή απροσδιόριστο) εύρημα αυτό ότι ακόμα κι αν είναι επαρκής ο αριθμός των κυττάρων που συλλέγονται κατά τη διάρκεια της FNA, η εξέταση με το μικροσκόπιο δεν μπορεί να χαρακτηρίσει αξιόπιστα το αποτέλεσμα ως καλόηθες ή καρκίνο.
Η παρακέντηση μπορεί να είναι ακαθόριστη, επειδή ο όζος μπορεί να περιγράφεται ως θυλακιώδης βλάβη. Αυτοί οι είναι καρκινικοί σε ποσοστό 20 έως 30%. Ωστόσο, η διάγνωση μπορεί να γίνει μόνο με χειρουργική επέμβαση. Δεδομένου ότι οι πιθανότητες ο όζος να μην είναι καρκίνος είναι πολύ μεγαλύτερες (70-80%), μπορεί να αφαιρεθεί μόνο η πλευρά του θυρεοειδούς με τον όζο. Αν βρεθεί, ωστόσο, καρκίνος θα πρέπει να αφαιρεθεί και το υπόλοιπο του θυρεοειδούς αδένα. Εάν η χειρουργική επέμβαση αποκλείσει την ύπαρξη καρκίνου, τότε δε χρειάζεται “συμπληρωματική” θυρεοειδεκτομή.
Η παρακέντηση μπορεί να είναι επίσης ακαθόριστη, επειδή τα κύτταρα από τον όζο έχουν χαρακτηριστικά που δεν μπορούν να ενταχθούν σε κάποια από τις άλλες διαγνωστικές κατηγορίες. Η διάγνωση αυτή ονομάζεται άτυπη ή θυλακιώδης βλάβη απροσδιόριστης σημασίας. Οι διαγνώσεις αυτής της κατηγορίας σπάνια περιλαμβάνουν καρκίνο, έτσι μπορεί είτε να επαναληφθεί η FNA είτε να γίνει χειρουργική εκτομή του μισού θυρεοειδούς αδένα.
4. Η παρακέντηση μπορεί επίσης να είναι μη διαγνωστική ή ανεπαρκής.
Αυτό το αποτέλεσμα αναφέρεται σε λιγότερο από το 5% των περιπτώσεων, αν χρησιμοποιείται το υπερηχογράφημα για να καθοδηγήσει την FNA. Το αποτέλεσμα αυτό δείχνει ότι δεν έχουν ληφθεί αρκετά κύτταρα για να επιτρέψουν τη διάγνωση, είναι ωστόσο συχνό αποτέλεσμα, αν η παρακέντηση γίνεται σε έναν κυστικό όζο. Αυτοί οι όζοι μπορεί να απαιτήσουν επαναξιολόγηση με δεύτερη παρακέντηση ή μπορεί να χρειαστεί να αφαιρεθούν χειρουργικά, ανάλογα με την κλινική κρίση του Ενδοκρινολόγου σας.
Σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς
Το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς γινόταν συχνά στο παρελθόν για την αξιολόγηση των όζων του θυρεοειδούς. Ωστόσο, η χρήση των υπερήχων και η παρακέντηση έχουν αποδειχθεί τόσο ακριβείς και ευαίσθητες δοκιμασίες, ώστε το σπινθηρογράφημα να μη θεωρείται πλέον μία μέθοδος πρώτης γραμμής στη διερεύνηση των θυρεοειδικών όζων. Το σπινθηρογράφημα εξακολουθεί να έχει ένα σημαντικό ρόλο στην αξιολόγηση των σπάνιων όζων που προκαλούν υπερθυρεοειδισμό. Σε αυτή την κατάσταση, το σπινθηρογράφημα μπορεί να υποδηλώνει ότι δεν χρειάζεται περαιτέρω αξιολόγηση ή παρακέντηση. Στις περισσότερες άλλες περιπτώσεις, το υπερηχογράφημα και η FNA θυρεοειδούς παραμένουν οι καλύτερες και ακριβέστερες μέθοδοι για να αξιολογηθούν όλα τα είδη των θυρεοειδικών όζων.
Μοριακή διάγνωση
Μπορεί κάποια άλλη εξέταση να βοηθήσει στην αξιολόγηση των όζων του θυρεοειδούς;
Ναι! Υπάρχουν δοκιμασίες, όχι ωστόσο ακόμη ευρέως διαθέσιμες, που εξετάζουν τα γονίδια στο DNA των όζων του θυρεοειδούς. Οι εξετάσεις αυτές μπορούν να παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με το αν υπάρχει καρκίνος ή όχι και είναι ιδιαίτερα χρήσιμες όταν το δείγμα αξιολογείται από τον Κυτταρολόγο (ή τον Παθολογοανατόμο) ως ακαθόριστο. Αυτές οι εξειδικευμένες εξετάσεις γίνονται σε δείγματα που λαμβάνονται κατά τη διάρκεια της παρακέντησης ή της κανονικής βιοψίας και είναι σήμερα διαθέσιμες μόνο σε πολύ ειδικευμένα ιατρικά κέντρα, ωστόσο η διαθεσιμότητά τους αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς. Ρωτήστε τον Ενδοκρινολόγο σας αν αυτές οι εξετάσεις είναι διαθέσιμες και μπορεί να είναι χρήσιμες για την αξιολόγηση του όζου του θυρεοειδούς σας.
Θεραπεία
Πώς αντιμετωπίζονται οι όζοι του θυρεοειδούς;
Όλοι οι όζοι του θυρεοειδούς που βρέθηκαν να περιέχουν καρκίνο ή που είναι ιδιαίτερα ύποπτοι για καρκίνο, πρέπει να αφαιρούνται χειρουργικά από έναν έμπειρο Χειρουργό του θυρεοειδούς αδένα. Οι περισσότεροι καρκίνοι του θυρεοειδούς είναι ιάσιμοι και σπάνια προκαλούν προβλήματα απειλητικά για τη ζωή. Οι όζοι που είναι καλοήθεις μετά από την FNA ή πολύ μικροί για να παρακεντηθούν θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά με υπερηχογράφημα κάθε 6 έως 12 μήνες και ετήσια κλινική εξέταση από τον Ενδοκρινολόγο σας. Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να χρειαστεί αν ένας όζος που είναι καλοήθης μετά από FNA συνεχίζει να αυξάνεται σε μέγεθος ή αναπτύσσει ανησυχητικά υπερηχογραφικά στοιχεία κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης.
Πηγή: thyroid.org
