Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων συνιστά το ρανελικό στρόντιο (Protelos) να παραμείνει διαθέσιμο, αλλά με περαιτέρω περιορισμούς.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων συνέστησε περαιτέρω περιορισμό της χρήσης του φαρμάκου Protelos σε ασθενείς που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με άλλα φάρμακα που έχουν εγκριθεί για την οστεοπόρωση. Επιπλέον, οι ασθενείς αυτοί πρέπει να εξακολουθήσουν να αξιολογούνται τακτικά από τον γιατρό τους και η θεραπεία θα πρέπει να διακόπτεται εάν οι ασθενείς αναπτύξουν καρδιακά ή κυκλοφορικά προβλήματα, όπως η ανεξέλεγκτη υψηλή αρτηριακή πίεση ή η στηθάγχη. Οι ασθενείς που έχουν ιστορικό συγκεκριμένων καρδιακών ή κυκλοφορικών προβλημάτων, όπως εγκεφαλικό επεισόδιο ή καρδιακή προσβολή, δεν πρέπει να χρησιμοποιούν το φάρμακο.

Πηγή: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων

Ενημέρωση (21 Φεβρουαρίου 2014): Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων συνιστά το ρανελικό στρόντιο (Protelos) να παραμείνει διαθέσιμο, αλλά με περαιτέρω περιορισμούς.

Η Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης και Αξιολόγησης Κινδύνου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (PRAC) συνέστησε ότι το ρανελικό στρόντιο (Protelos) δεν πρέπει πλέον να χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης.

Τον Απρίλιο του 2013, η PRAC είχε προτείνει τον περιορισμό της χρήσης του Protelos για να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακών προβλημάτων. Οι συστάσεις αυτές ήταν το αποτέλεσμα μιας αξιολόγησης οφέλους – κινδύνου και αποφασίστηκε επίσης, τη στιγμή εκείνη, ότι υπήρχε ανάγκη για περαιτέρω εις βάθος αναθεώρηση.

Η PRAC έχει πλέον διεξαγάγει την αναθεώρηση, λαμβάνοντας υπόψη τα διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με τα οφέλη και τους κινδύνους του φαρμάκου. Η επιτροπή επεσήμανε ότι για κάθε 1.000 ασθενείς/έτος υπήρχαν 4 περισσότερα κρούσματα σοβαρών καρδιακών προβλημάτων (συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών προσβολών) και 4 ακόμη περιπτώσεις θρόμβων αίματος ή αποφράξεις των αιμοφόρων αγγείων με το Protelos απ’ ό,τι με εικονικό φάρμακο. Επιπλέον, το Protelos συνδέεται με μια σειρά από άλλους κινδύνους, όπως σοβαρές δερματικές αντιδράσεις, διαταραχές της συνείδησης, σπασμούς, φλεγμονή του ήπατος και μειωμένο αριθμού των κυττάρων του αίματος.

Η Επιτροπή επίσης αξιολόγησε τα στοιχεία σχετικά με το πόσο καλά λειτουργούν οι περιορισμοί στην κλινική πράξη, ιδιαίτερα καθώς το φάρμακο χρησιμοποιείται για τη μακροχρόνια θεραπεία σε ηλικιωμένους ασθενείς.

Η PRAC, ζυγίζοντας τα οφέλη του φαρμάκου έναντι των γνωστών κινδύνων, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ισορροπία δεν ήταν πλέον ευνοϊκή και εισηγείται το Protelos να ανακληθεί έως ότου υπάρχουν νέα στοιχεία που να δείχνουν μια ευνοϊκή ισορροπία σε μια συγκεκριμένη ομάδα ασθενών.

Η σύσταση της PRAC θα σταλεί στην επιτροπή του Οργανισμού για τα Φαρμακευτικά Προϊόντα για Ανθρώπινη Χρήση (CHMP), η οποία αναμένεται να εκδώσει την τελική γνώμη του Οργανισμού κατά τη συνεδρίασή της στις 20 – 23 Ιαν 2014.

Οι φίλοι μας δε θα πρέπει να ανησυχούν, καθώς, στα ενδότερα™, ΚΑΝΕΝΑΣ ασθενής δε λαμβάνει το συγκεκριμένο φάρμακο για την οστεοπόρωση.

Ευχαριστούμε τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων γιατί, έστω και αργά, έκανε τις απαραίτητες συστάσεις για την προστασία της υγείας των ασθενών.

Εμείς θα συνεχίσουμε με το ίδιο πάθος να αγωνιζόμαστε για μια καλύτερη ποιότητα ζωής για τους φίλους μας, οι οποίοι, αντί να ψάχνουν εναγωνίως για εναλλακτικές θεραπείες, μπορούν να απολαύσουν το Σαββατοκύριακό τους με μια βόλτα στον κινηματογράφο, μια υπέροχη εκδρομή, φαγητό ή καφέ με τους ανθρώπους που αγαπούν!

Πηγή: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων

Βαλτιμόρη, Η.Π.Α. – Η θεραπεία με τo αντιοστεοπορωτικό φάρμακο denosumab (Prolia™) δείχνει ότι συνεχίζει να αυξάνει την οστική πυκνότητα (BMD) και να μειώνει τον κίνδυνο καταγμάτων σε γυναίκες για διάστημα έως 8 χρόνια, σύμφωνα με την παρουσίαση των αποτελεσμάτων μιας μακροχρόνιας μελέτης στην ετήσια συνάντηση της American Society for Bone and Mineral Research (ASBMR).

Ο επικεφαλής συγγραφέας της μίας από τις μελέτες, Serge Ferrari (Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Γενεύης), πιστεύει ότι τα ευρήματα είναι πολύ εντυπωσιακά παρατηρώντας ότι

“η μακροχρόνια θεραπεία με denosumab εμφάνισε περαιτέρω μείωση των μη σπονδυλικών καταγμάτων, παρά το γεγονός ότι οι γυναίκες της μελέτης έγιναν γηραιότερες”.

Σημείωσε επίσης τη σημασία των ευρημάτων, δεδομένου ότι η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) δεν συνιστά τη θεραπεία με διφωσφονικά για πάνω από 5 έτη, λόγω έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων σχετικά με τα επιπλέον οφέλη στην πρόληψη καταγμάτων πέραν αυτής της περιόδου.

Μελέτη FREEDOM

Η FREEDOM (Fracture REduction Evaluation of Denosumab in Osteoporosis every 6 Months) ήταν μια διεθνής μελέτη αξιολόγησης της μείωσης των καταγμάτων στην οστεοπόρωση που περιελάμβανε 7.868 γυναίκες, 60 έως 90 ετών, με T-score οστικής πυκνότητας μικρότερο από -2,5 αλλά όχι μικρότερο από -4,0 στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης ή στο ολικό ισχίο, στις οποίες χορηγήθηκε denosumab ή εικονικό φάρμακο (placebo) κάθε 6 μήνες για συνολικά 3 χρόνια. Η υποδόρια χορήγηση denosumab δύο φορές το χρόνο για 36 μήνες σχετίστηκε με σημαντική μείωση του κινδύνου εμφάνισης σπονδυλικών, μη σπονδυλικών και καταγμάτων του ισχίου στις γυναίκες με οστεοπόρωση.

Στο τέλος της 3ετούς μελέτης, η οποία και έδωσε την απαραίτητη για το φάρμακο άδεια κυκλοφορίας, περίπου το 70% των αρχικώς συμμετεχουσών γυναικών συνέχισαν την παρακολούθηση, ενώ όσες είχαν λάβει placebo ξεκίνησαν να παίρνουν θεραπεία με denosumab. Η φάση επέκτασης της μελέτης αναμένεται να συνεχιστεί για 7 χρόνια με στόχο την παρακολούθηση των ασθενών για συνολική διάρκεια 10 ετών.

7 χρόνια denosumab

Κατά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων 7ετίας στο ASBMR, περιγράφεται μια περαιτέρω μείωση του ρυθμού των μη σπονδυλικών καταγμάτων τόσο στις 2.343 γυναίκες που έλαβαν εξ αρχής denosumab (για συνολικά 7 χρόνια) όσο και μια 4ετής μείωση του ρυθμού των ανωτέρω καταγμάτων στις 2.207 γυναίκες, οι οποίες είχαν λάβει placebo για τα πρώτα 3 έτη.

Ο Dr. Ferrari σημείωσε ότι δεν έχουν παρατηρηθεί τέτοιες μειώσεις σε προηγούμενες μελέτες, τόνισε ότι

“αυτή είναι η μεγαλύτερη μακροχρόνια μελέτη παρακολούθησης μετά από μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή για την οστεοπόρωση”,

“οι διαφορές στο μηχανισμό της δράσης μεταξύ του denosumab και άλλων φαρμάκων, ιδιαίτερα των διφωσφονικών, θα μπορούσαν να ερμηνεύουν τα αποτελέσματα αυτά, όπως επίσης φαίνεται από τη συνεχή αύξηση στην οστική πυκνότητα του ισχίου που παρατηρήθηκε με το denosumab, αλλά όχι με τα διφωσφονικά”,

καταλήγοντας ότι

” το denosumab έχει πλέον αποδείξει σαφή οφέλη της μακροχρόνιας θεραπείας”.

Στα 8 χρόνια, η οστική πυκνότητα συνεχίζει να αυξάνεται με πρόσθετο όφελος

Στο ASBMR παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα από την 8ετή επέκταση της FREEDOM, η οποία περιελάμβανε 1.382 άτομα που έλαβαν από την αρχή denosumab (μακροχρόνια ομάδα, συνολικά 8 χρόνια θεραπείας) και 1.296 ασθενείς που είχαν αρχικά λάβει εικονικό φάρμακο για 3 χρόνια (δηλ. που έλαβαν εκ των υστέρων denosumab για συνολικά 5 χρόνια, ομάδα εναλλαγής – crossover).

Η ομάδα μακροχρόνιας θεραπείας έδειξε σημαντικές αυξήσεις της οστικής πυκνότητας κατά  18,5% στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης και 8,2% στο ολικό ισχίο, σε σύγκριση με την αρχική τιμή, ενώ και η ομάδα εναλλαγής παρουσίασε σημαντική αύξηση κατά 13,8% στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης και 4,8% στο ολικό ισχίο.

Κάθε δόση denosumab ακολουθήθηκε από ταχεία μείωση στον ορό του C -τερματικού τελοπεπτιδίου (CTX) (το CTX είναι δείκτης οστικού μεταβολισμού), η οποία εξασθενούσε προς το τέλος της 6μηνης περιόδου, όπως είναι χαρακτηριστικό με το φάρμακο.

Τα ποσοστά εμφάνισης νέων σπονδυλικών και μη σπονδυλικών καταγμάτων ήταν χαμηλά σε όλη τη διάρκεια της επέκτασης της μελέτης. Η επίπτωση των καταγμάτων του ισχίου κατά τη διάρκεια του ογδόου έτους ήταν 0,2% για τη μακροχρόνια ομάδα και λιγότερο από 0,1% για την ομάδα εναλλαγής.

“Η θεραπεία με denosumab, για διάστημα έως 8 έτη, συσχετίστηκε με επίμονη μείωση του ρυθμού οστικής εναλλαγής, συνεχιζόμενες αυξήσεις της οστικής πυκνότητας και χαμηλή συχνότητα εμφάνισης καταγμάτων”,

σημειώνουν οι ερευνητές.

Στη συνάντηση διατυπώθηκαν προβληματισμοί σχετικά με το ότι μετά την 3ετία δεν υπήρχε ομάδα ελέγχου, δηλ. όλοι οι ασθενείς έλαβαν την ίδια θεραπεία, όσο και με το ενδεχόμενο αυτοί που παρέμειναν να είναι και οι πιο υγιείς.

Κατά τη γνώμη μου, τα αποτελέσματα που παρουσιάστηκαν πρόσφατα είναι πολύ σημαντικά και ενθαρρυντικά. Κι όσο κι αν λέμε πάντα ότι ο χρόνος θα δείξει, σήμερα δικαιώνονται οι προσπάθειες των ερευνητών, οι προσδοκίες των ασθενών και η επιλογή των ιατρών να προσφέρουν στους ασθενείς τους ίσως ό,τι καλύτερο διαθέτουμε για τη μακροχρόνια αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης: το denosumab. 

Πηγή: Medscape

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Οστεοπόρωσης (20 Οκτωβρίου), ο Ελληνικός Σύλλογος Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση πραγματοποιεί το 7ο ετήσιο ενημερωτικό συνέδριο για τη σκελετική υγεία, το Σάββατο 19 Οκτωβρίου στο ξενοδοχείο ΤΙΤΑΝΙΑ (10:00 – 19:00).

Οι νέες συστάσεις (2013) της NOGG του Ηνωμένου Βασιλείου για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες καθώς και σε άνδρες άνω των 50 ετών που δημοσιεύθηκαν στο Maturitas.

Θεραπεία της οστεοπόρωσης

Τα φάρμακα που έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν τον κίνδυνο σπονδυλικών καταγμάτων (και κατάγματος ισχίου σε ορισμένες περιπτώσεις) περιλαμβάνουν τα διφωσφονικά, το denosumab, την τεριπαρατίδη, τους εκλεκτικούς τροποποιητές των οιστρογονικών υποδοχέων SERMs (ραλοξιφαίνη, βαζεδοξιφαίνη) και το ρανελικό στρόντιο.

Η γενόσημη αλενδρονάτη είναι συνήθως η θεραπεία πρώτης γραμμής λόγω της ευρέος φάσματος αντικαταγματικής αποτελεσματικότητάς της και του εξαιρετικά χαμηλού κόστους.

Η ιβανδρονάτη, η ρισεδρονάτη, το ζολεδρονικό οξύ, το denosumab, η ραλοξιφαίνη ή το ρανελικό στρόντιο μπορεί να είναι κατάλληλες θεραπείες όταν η αλενδρονάτη αντενδείκνυται ή δεν είναι καλώς ανεκτή.

Λόγω του υψηλού κόστους, η τεριπαρατίδη θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο για τους ασθενείς που διατρέχουν πολύ υψηλό κίνδυνο για κατάγματα, ιδιαίτερα της σπονδυλικής στήλης.

Εγκεκριμένες θεραπείες για τους άνδρες που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο κατάγματος είναι η αλενδρονάτη, η ρισεδρονάτη, το ζολεδρονικό οξύ και η τεριπαρατίδη (σ.σ. αλλά και το ρανελικό στρόντιο με την επισήμανση της σοβαρής οστεοπόρωσης).

Ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο για κάταγμα θα πρέπει να ξεκινήσουν αλενδρονάτη ή άλλα οστεοπροστατευτικά σκευάσματα κατά την έναρξη της θεραπείας με γλυκοκορτικοειδή.

Για τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, εγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή για την πρόληψη και θεραπεία της προκαλούμενης από γλυκοκορτικοειδή οστεοπόρωσης είναι η αλενδρονάτη, η ετιδρονάτη και η ρισεδρονάτη. Εγκεκριμένες θεραπευτικές επιλογές και στα δύο φύλα είναι η τεριπαρατίδη και το ζολεδρονικό οξύ.

Ασβέστιο και βιταμίνη D.

Τα συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D συνιστώνται ευρέως σε ηλικιωμένα άτομα που είναι κλεισμένα στο σπίτι ή ζουν σε οίκους ευγηρίας, όπου η ανεπάρκεια βιταμίνης D και η χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου είναι συχνές καταστάσεις. Τέτοια συμπληρώματα χορηγήθηκαν σε όλες τις κλινικές μελέτες που διεξήχθησαν για την έγκριση των προαναφερθέντων φαρμακευτικών παραγόντων για την πρόληψη καταγμάτων.

Έχει προταθεί ότι τα συμπληρώματα ασβεστίου μπορεί ενδεχομένως να σχετίζονται με ανεπιθύμητα καρδιαγγειακά συμβάματα, αλλά οι μελέτες αυτές έχουν επικριθεί ευρέως και η υποτιθέμενη σύνδεση απαιτεί περαιτέρω διευκρινίσεις. Η υποτιθέμενη αυτή αύξηση του κινδύνου καρδιαγγειακών συμβαμάτων δεν παρατηρήθηκε με την υψηλή διαιτητική πρόσληψη ασβεστίου. Επομένως, μπορεί να είναι φρόνιμο να αυξηθεί η διαιτητική πρόσληψη ασβεστίου και να χορηγούνται μόνο συμπληρώματα βιταμίνης D, όπου θεωρείται απαραίτητο.

Διάρκεια της φαρμακευτικής αγωγής για την οστεοπόρωση

Στους περισσότερους ασθενείς που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο κατάγματος, η θεραπεία για την οστεοπόρωση πρέπει να συνεχίζεται επί μακρόν. Τα ευεργετικά αποτελέσματα της θεραπείας με φάρμακα πλην των διφωσφονικών αμβλύνονται σύντομα μετά τη διακοπή της αγωγής, αλλά μπορεί να διατηρηθούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μετά από θεραπεία με διφωσφονικά.

Αυτό, σε συνδυασμό με τις ανησυχίες για τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις της μακροχρόνιας θεραπείας με διφωσφονικά, κυρίως την οστεονέκρωση της γνάθου και τα άτυπα κατάγματα του μηριαίου, έχει εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη βέλτιστη διάρκεια της θεραπείας με διφωσφονικά και αν, σε ορισμένα άτομα, η θεραπεία θα πρέπει να διακόπτεται για ένα χρονικό διάστημα (το επονομαζόμενο «drug holiday»).

Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα, συνιστάται η αναθεώρηση της θεραπείας να πραγματοποιείται μετά από 5 χρόνια για την αλενδρονάτη, τη ρισεδρονάτη ή την ιβανδρονάτη και μετά από 3 χρόνια για το ζολεδρονικό οξύ.

Η συνέχιση των διφωσφονικών, χωρίς την ανάγκη περαιτέρω αξιολόγησης, συνιστάται για:

• ασθενείς υψηλού κινδύνου, όπως άτομα ηλικίας 75 ετών και άνω, άτομα που έχουν υποστεί κάταγμα ισχίου ή σπονδυλικής στήλης, άτομα που λαμβάνουν συνεχώς γλυκοκορτικοειδή από του στόματος σε δόση ≥ 7.5mg/ημέρα πρεδνιζολόνης ή ισοδύναμο.
• άτομα που υφίστανται ένα ή περισσότερα κατάγματα χαμηλής βίας κατά τη διάρκεια της θεραπείας, αφού αποκλειστούν η κακή συμμόρφωση στη θεραπεία (για παράδειγμα να έχει ληφθεί λιγότερο από το 80% της θεραπείας) και άλλες αιτίες δευτεροπαθούς οστεοπόρωσης. Σε αυτές τις περιπτώσεις η θεραπευτική επιλογή πρέπει να επαναξιολογηθεί.

αν το T-score της οστικής πυκνότητας του ισχίου ή του αυχένα μηριαίου είναι ≤ -2.5 SD, θα πρέπει γενικά να συνιστάται η συνέχιση της φαρμακευτικής αγωγής.

Όταν συνεχίζονται τα διφωσφονικά, η επαναξιολόγηση της θεραπείας, συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου της νεφρικής λειτουργίας, είναι απαραίτητη τουλάχιστον κάθε 5 χρόνια.

Αν διακοπούν τα διφωσφονικά, ο κίνδυνος κατάγματος θα πρέπει να αξιολογηθεί εκ νέου μετά από κάποιο νέο κάταγμα ή μετά από 2 χρόνια εάν δε συμβεί νέο κάταγμα.

Ειδικά, μετά από 3 χρόνια θεραπείας με ζολεδρονικό οξύ, τα οφέλη στην οστική πυκνότητα επιμένουν για τουλάχιστον άλλα 3 έτη μετά τη διακοπή.

Οι περισσότεροι ασθενείς θα πρέπει να διακόπτουν τη θεραπεία με ζολεδρονικό οξύ μετά από 3 χρόνια, και ο γιατρός τους θα πρέπει να επανεξετάζει την ανάγκη για τη συνέχιση της θεραπείας 3 χρόνια αργότερα.

Εκτίμηση του καταγματικού κινδύνου σε άτομα που λαμβάνουν ή έχουν λάβει θεραπεία

Η επαναξιολόγηση του κινδύνου κατάγματος σε άτομα που λαμβάνουν ή έχουν λάβει θεραπεία μπορεί να πραγματοποιηθεί με το εργαλείο FRAX® χρησιμοποιώντας την οστική πυκνότητα του αυχένα του μηριαίου οστού. Τα προτεινόμενα όρια παρέμβασης μπορεί στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν για να καθοδηγήσει την απόφαση ως προς το κατά πόσον η θεραπεία μπορεί να διακοπεί για κάποιο χρονικό διάστημα.

Αν οι βιοχημικοί δείκτες οστικού μεταβολισμού δείχνουν υποτροπή, δηλ. αυξημένη οστική εναλλαγή, ενώ πριν ήταν κατεσταλμένη, με ταυτόχρονη επιδείνωση (δηλ. μείωση) της οστικής πυκνότητας, θα πρέπει να εξεταστεί η επανέναρξη (σ.σ. ή η αλλαγή) της θεραπείας.

“Οι συστάσεις που περιλαμβάνονται στις κατευθυντήριες οδηγίες στοχεύουν στην ενίσχυση των θεραπευτικών αποφάσεων και όχι στο να αντικαταστήσουν την ανάγκη για κλινική κρίση στη φροντίδα των ασθενών”, σημειώνουν οι συντελεστές της ομάδας.

Πηγές: Medscape, FRAX, ΕΟΦ