Όπως είναι σημαντικό να παραδεχτούμε ότι ορισμένες ευρέως διαδεδομένες πεποιθήσεις σχετικά με την παχυσαρκία είναι μάλλον αναληθείς (μύθοι), είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχουν υποθέσεις, ευρέως αποδεκτές, που δεν έχουν αποδειχθεί ούτε διαψευσθεί, ώστε να μπορέσουμε να προχωρήσουμε για τη συλλογή στοιχείων που να τις υποστηρίζουν ή να τις διαψεύδουν.

Υπόθεση 1: Η τακτική κατανάλωση (έναντι της παράλειψης) πρωινού γεύματος προστατεύει από την παχυσαρκία.

Η υπόθεση βασίζεται στην αντίληψη ότι η παράλειψη πρωινού οδηγεί σε υπερκατανάλωση τροφής στο υπόλοιπο της ημέρας. Ωστόσο, 2 τυχαιοποιημένες μελέτες που συνέκριναν το αποτέλεσμα της κατανάλωσης έναντι της παράλειψης του πρωινού δεν έδειξαν καμία επίδραση στο σωματικό βάρος του συνολικού δείγματος.

Υπόθεση 2: Η πρώιμη παιδική ηλικία είναι η περίοδος κατά την οποία αποκτούμε συνήθειες σχετικές με τη διατροφή και τη σωματική άσκηση που επηρεάζουν το βάρος μας σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας.

Η υπόθεση βασίζεται στην πεποίθηση ότι ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) καθώς και οι διατροφικές συμπεριφορές και προτιμήσεις της παιδικής ηλικίας σχετίζονται με αυτές της ενήλικης ζωής. Ωστόσο, παρότι ο ΔΜΣ τείνει να ακολουθεί μια τάση καθώς ένα άτομο μεγαλώνει, διαχρονικές μελέτες υποδηλώνουν ότι αυτή η τάση μάλλον ακολουθεί ένα γενετικά καθορισμένο πρότυπο και δεν αποτελεί μια επίμονη επίδραση της μάθησης κατά την παιδική ηλικία.

Υπόθεση 3: Η κατανάλωση περισσότερων φρούτων και λαχανικών θα οδηγήσει σε απώλεια περισσότερου ή πρόσληψη λιγότερου βάρους, ανεξάρτητα από το αν υπάρχουν άλλες αλλαγές στη συμπεριφορά ή το περιβάλλον ενός ατόμου.

Η υπόθεση βασίζεται στην ιδέα ότι τρώγοντας περισσότερα φρούτα και λαχανικά, ένα άτομο, προφανώς αυθόρμητα, τρώει λιγότερο από άλλα τρόφιμα, και η προκύπτουσα μείωση των συνολικών θερμίδων είναι μεγαλύτερη από την αύξηση των θερμίδων από τα φρούτα και τα λαχανικά.

Πράγματι, η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών έχει οφέλη για την υγεία. Ωστόσο, όταν δεν υπάρχουν αλλαγές στη συμπεριφορά που να συνοδεύουν την αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, μπορεί να συμβεί αύξηση στο σωματικό βάρος ή να μην υπάρχει καμία αλλαγή σε αυτό.

Υπόθεση 4: Η αυξομείωση του σωματικού βάρους σχετίζεται με αυξημένη θνησιμότητα.

Αν και επιδημιολογικές μελέτες παρατήρησης δείχνουν ότι η αστάθεια του σωματικού βάρους συνδέεται με αυξημένη θνησιμότητα, τέτοια ευρήματα πιθανόν να οφείλονται σε συγχυτικούς παράγοντες σχετικά με την κατάσταση της υγείας. Μελέτες σε ζωικά μοντέλα δεν υποστηρίζουν αυτές τις επιδημιολογικές συσχετίσεις.

Υπόθεση 5: Η κατανάλωση ενδιάμεσων γευμάτων (snack) συμβάλλει στην πρόσληψη βάρους και την παχυσαρκία.

Η υπόθεση είναι ότι τα ενδιάμεσα γεύματα δε σταθμίζονται επαρκώς σχετικά με τα υπόλοιπα γεύματα της ημέρας, οδηγώντας με τον τρόπο αυτόν σε αύξηση του σωματικού βάρους. Τυχαιοποιημένες, ελεγχόμενες μελέτες ωστόσο δεν υποστηρίζουν ούτε αυτήν την υπόθεση. Επιπλέον, διάφορες μελέτες παρατήρησης δεν έχουν δείξει μια σταθερή συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης ενδιάμεσων γευμάτων και της παχυσαρκίας ή του αυξημένου ΔΜΣ.

Υπόθεση 6: Η περιβαλλοντική δομή, σε ό,τι αφορά στη διαθεσιμότητα πεζόδρομων και πάρκων, μπορεί να επηρεάσει την παχυσαρκία.

Η υπόθεση βασίζεται στην ιδέα ότι τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά της γειτονιάς μπορούν να προάγουν ή να αναχαιτίσουν τη σωματική δραστηριότητα, επηρεάζοντας έτσι την παχυσαρκία.

Σύμφωνα με μια συστηματική ανασκόπηση, σχεδόν όλες οι μελέτες που δείχνουν συσχετίσεις μεταξύ του κινδύνου παχυσαρκίας και των παραμέτρων του δομημένου περιβάλλοντος (π.χ. πάρκα, δρόμοι και αρχιτεκτονική) έχουν χαρακτήρα παρατηρητικό. Επιπλέον, αυτές οι μελέτες παρατήρησης δεν έχουν δείξει συνεπείς συσχετίσεις, έτσι δεν μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα.

Συνεχίζεται…

Πηγή: New England Journal of Medicine

Μερικές από τις πιο σταθερές πεποιθήσεις σχετικά με την απώλεια βάρους είναι αναπόδεικτες ή εντελώς αναληθείς.

Πολλές πεποιθήσεις για την παχυσαρκία εμμένουν παρά την απουσία στήριξης από  επιστημονικά δεδομένα (τεκμήρια). Κάποιες επιμένουν παρά την ύπαρξη στοιχείων για το αντίθετο (μύθοι).

Η δημοσίευση μη τεκμηριωμένων πεποιθήσεων μπορεί να οδηγήσει σε εφαρμογή πτωχά ενημερωμένων πολιτικών υγείας, σε ανακριβείς κλινικές και δημόσιες συστάσεις και σε μια αντιπαραγωγική κατανομή των ερευνητικών πόρων, ενώ μπορεί να αποσπάσει την προσοχή από χρήσιμες, τεκμηριωμένες πληροφορίες, σύμφωνα με μια ανάλυση που συνέκρινε τις πεποιθήσεις που προωθούνται στα μέσα μαζικής ενημέρωσης με τα δεδομένα από την επιστημονική βιβλιογραφία.

Μύθος 1: Μικρές αλλαγές στην πρόσληψη ή κατανάλωση ενέργειας θα επιφέρουν μεγάλες, μακροπρόθεσμες αλλαγές στο σωματικό βάρος.

Η ιδέα αυτή βασίζεται στον παλιό κανόνα ότι η δαπάνη ενέργειας 3500 kcal (“θερμίδων”) ισούται με απώλεια βάρους περίπου 0,5 kg (0,45 kg). Αλλά αυτό δεν λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι οι ενεργειακές απαιτήσεις αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου, καθώς αλλάζει η μάζα του σώματος.

Για παράδειγμα, ενώ ο κανόνας των 3500 kcal  προβλέπει ότι ένα άτομο που αυξάνει την ημερήσια ενεργειακή δαπάνη κατά 100 kcal (περπάτημα περίπου 1,5 χλμ.) θα χάσει περισσότερο από 23 kg σε μια περίοδο 5 ετών (100 kcal x 365 ημέρες x 5 χρόνια x 0,45 kg / 3500 kcal), η πραγματική απώλεια βάρους είναι μόνο 4,5 kg, αν υποθέσουμε ότι δεν έχει επέλθει καμία αντισταθμιστική αύξηση της θερμιδικής πρόσληψης.

Έτσι, για την επιπλέον απώλεια βάρους, χρειάζεται όλο και περισσότερη σωματική άσκηση και μειωμένη πρόσληψη θερμίδων.

Μύθος 2: Είναι σημαντικό να τίθενται ρεαλιστικοί στόχοι για την απώλεια βάρους, διότι διαφορετικά οι ασθενείς θα απογοητεύονται και θα χάνουν λιγότερο βάρος.

Αν και αυτό είναι μια λογική υπόθεση, τα εμπειρικά δεδομένα δεν δείχνουν αρνητική συσχέτιση μεταξύ φιλόδοξων στόχων και απώλειας βάρους. Αντιθέτως, αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι οι πιο φιλόδοξοι στόχοι μερικές φορές σχετίζονται με καλύτερα αποτελέσματα.

Μύθος 3: Η μεγάλη ή γρήγορη απώλεια βάρους σχετίζεται με φτωχότερα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα σε σύγκριση με τη βραδεία, σταδιακή απώλεια βάρους.

Στην πραγματικότητα, μελέτες έχουν δείξει ότι η ταχεία απώλεια βάρους οδηγεί σε σημαντικά καλύτερα, όχι μόνο βραχυπρόθεσμα, αλλά και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Αν και δεν είναι σαφές γιατί ορισμένα παχύσαρκα άτομα έχουν μεγαλύτερη αρχική απώλεια βάρους από ό,τι κάποια άλλα, μια σύσταση για βραδύτερη απώλεια βάρους μπορεί να επιδράσει αρνητικά στη μακροχρόνια έκβαση της προσπάθειας.

Μύθος 4: Τα μαθήματα Φυσικής Αγωγής, στη σημερινή τους μορφή, μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη μείωση ή την πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας.

Η Φυσική Αγωγή, όπως παρέχεται συνήθως, δεν έχει αποδειχθεί να ελαττώνει ή να προλαμβάνει την παχυσαρκία. Τα ευρήματα 3 μελετών αναφέρουν ότι ακόμα κι αν υπήρξε αύξηση στην αριθμό των ημερών που τα παιδιά παρακολούθησαν μαθήματα φυσικής αγωγής, οι επιπτώσεις στο δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) ήταν ασυνεπείς μεταξύ των φύλων και των ηλικιακών ομάδων. Δύο μετα-αναλύσεις έδειξαν ότι ακόμα και ειδικά σχολικά προγράμματα που προωθούν τη σωματική δραστηριότητα ήταν αναποτελεσματικά στη μείωση του ΔΜΣ ή την επίπτωση ή του επιπολασμού της παχυσαρκίας. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι υπάρχει κάποιος βαθμός σωματικής δραστηριότητας (ένας συνδυασμός της συχνότητας, της έντασης και της διάρκειας) που θα είναι αποτελεσματικός για τη μείωση ή την πρόληψη της παχυσαρκίας. Το ποιος είναι και κατά πόσο αυτός ο συνδυασμός είναι εφικτός σε συμβατικά σχολεία είναι άγνωστο.

Μύθος 5: Ο θηλασμός προστατεύει από την παχυσαρκία.

Μια αναφορά του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) δηλώνει ότι τα άτομα που θήλασαν κατά τη βρεφική ηλικία είναι λιγότερο πιθανό να γίνουν παχύσαρκα στη μετέπειτα ζωή τους. Ωστόσο, ο ίδιος ο ΠΟΥ βρήκε αργότερα σαφείς ενδείξεις μεροληψίας στις δημοσιεύσεις στις οποίες βασίστηκε. Επιπλέον, μελέτες σε αδέλφια καθώς και μια τυχαιοποιημένη μελέτη σε 13000 παιδιά που παρακολουθήθηκαν για περισσότερο από 6 χρόνια δεν ανέδειξαν σαφή στοιχεία ότι ο θηλασμός έχει κάποια επίδραση στην παχυσαρκία. Επειδή, όμως, έχει άλλα πιθανά ευεργετικά οφέλη για το βρέφος και τη μητέρα, συνιστάται ο θηλασμός να ενθαρρύνεται.

Μύθος 6: Κατά τη σεξουαλική επαφή, κάθε άτομο καίει περίπου 100 – 300 θερμίδες.

Κατά τη σεξουαλική δραστηριότητα, ένας άνδρας 70 kg καίει περίπου 3,5 θερμίδες ανά λεπτό. Ωστόσο, δεδομένου ότι ο μέσος χρόνος μιας διέγερσης και του οργασμού είναι περίπου 6 λεπτά, αυτός ο άνδρας θα μπορούσε να “κάψει” συνολικά περίπου 21 θερμίδες. Αλλά θα έκαιγε περίπου 7 θερμίδες ανά λεπτό αν καθόταν στον καναπέ κι έβλεπε τηλεόραση, έτσι το κέρδος της ενεργειακής δαπάνης από τη σεξουαλική επαφή ανέρχεται σε μόλις 14 θερμίδες.

Συνεχίζεται…

Η χρήση της κετόνης βατόμουρου για την απώλεια βάρους έχει δημιουργήσει μια μεγάλη συζήτηση ως «το υπ ‘αριθμόν ένα θαύμα σε μπουκάλι για να κάψετε το λίπος σας” με αυξημένες πωλήσεις, σε αντίθεση με αυτές των φρούτων και λαχανικών.

Η κετόνη βατόμουρου, επίσης γνωστή ως ρεοσμίνη και χημικώς ως 4 – (4’-υδροξυφαινυλ)-2-βουτανόνη, είναι γνωστή ως αρωματική ουσία από το 1920 και χρησιμοποιείται σε καλλυντικά και ως μια ουσία προσελκύσεως εντόμων. Η κετόνη βατόμουρου είναι ένας από τους ακριβότερους γευστικούς παράγοντες στη βιομηχανία τροφίμων ($ 20.000 / kg). Αξίζει να σημειωθεί ότι η φυσική κετόνη βατόμουρου δεν προέρχεται από τα βατόμουρα, τα οποία έχουν πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε κετόνη. Οι φυσικές πηγές περιλαμβάνουν τα ροδάκινα, σταφύλια, μήλα, και το φλοιό δέντρων, όπως πουρνάρι και πεύκα. Η κετόνη βατόμουρου μπορεί επίσης να συντεθεί χημικά, αλλά το προϊόν αυτό δε μπορεί να επισημαίνεται ως φυσικό άρωμα. Επιπλέον, η “φυσική” κετόνη βατόμουρου παράγεται μέσω της μικροβιακής σύνθεσης.

Η κετόνη βατόμουρου είναι δομικά όμοια με τη συνεφρίνη και την καψαϊκίνη. Η συνεφρίνη, μια συμπαθομιμητική ουσία, χρησιμοποιείται σε συμπληρώματα διατροφής για την απώλεια βάρους για να αντικαταστήσει την εφεδρίνη, η οποία είχε απαγορευτεί από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) εξαιτίας καρδιαγγειακής τοξικότητας. Η καψαϊκίνη είναι ένα συστατικό της πιπεριάς και χρησιμοποιείται τοπικά για την αντιμετώπιση της μυαλγίας και πωλείται με διάφορα ονόματα. Η καψαϊκίνη έχει επίσης συμπαθομιμητική δράση και έχει δημιουργήσει σποραδικές αναφορές καρδιαγγειακής τοξικότητας.

Οι έρευνες για την κετόνη βατόμουρου είναι πενιχρές. Μια αναζήτηση στο MEDLINE ανέδειξε 3 μελέτες της κετόνης βατόμουρων για την απώλεια βάρους: 2 σε τρωκτικά και 1 in vitro, χωρίς μελέτες σε ανθρώπους. Μια μελέτη σε ποντίκια που τρέφονταν μια δίαιτα πλούσια σε λιπαρά και κετόνη βατόμουρου (2% της συνολικής διατροφής) έδειξε ότι η κετόνη βατόμουρου εμπόδισε την πρόσληψη βάρους και την αύξηση του βάρους του ήπατος και του λιπώδους ιστού, στοιχείο που οι συγγραφείς αποδίδουν σε αυξημένη λιπόλυση προκαλούμενη από τη νορεπινεφρίνη. Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε δεκαετίες νωρίτερα δεν ανέφερε επιδράσεις στο σωματικό βάρος αρουραίων που έλαβαν κετόνη βατόμουρου 100 mg / kg, μια δόση έως και 200 ​​φορές μεγαλύτερη από την εκτιμώμενη πρόσληψη σε ανθρώπους. Η έρευνα in vitro δείχνει ότι η κετόνη βατόμουρου θα μπορούσε να αυξήσει την έκκριση της αδιπονεκτίνης, η οποία εμπλέκεται στο μεταβολισμό των λιπιδίων και της γλυκόζης και στο σωματικό βάρος.

Άλλες έρευνες σε ζώα και in vitro προτείνουν ότι η κετόνη βατόμουρου μπορεί να προστατεύει από μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα, να αυξάνει στο δέρμα τον IGF-1 (που εμπλέκεται στην προαγωγή της ανάπτυξης των μαλλιών και την αύξηση της ελαστικότητας του δέρματος), και να έχει αντιανδρογονική και αντιφλεγμονώδη δράση. Προκαταρκτική έρευνα σε ανθρώπους (<15 άτομα) υποδηλώνει ότι η τοπική εφαρμογή κετόνης βατόμουρου μπορεί να αυξήσει την ανάπτυξη τριχών σε ασθενείς με αλωπεκία και να αυξήσει την ελαστικότητα του δέρματος.

Η ασφάλεια της από του στόματος λήψης κετόνης βατόμουρου σε ανθρώπους είναι άγνωστη. Δεδομένης της χημικής ομοιότητάς της με τη συνεφρίνη και την καψαϊκίνη, οι ασθενείς με καταστάσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο για καρδιαγγειακές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως είναι η υπέρταση, θα πρέπει να αποφεύγουν την κετόνη βατόμουρου.

Χωρίς έρευνες σε ανθρώπους για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά της στην απώλεια βάρους, η κετόνη βατόμουρου δεν πρέπει να συνιστάται. Συμβουλεύουμε τους ασθενείς να ακολουθούν έναν υγιεινό τρόπο ζωής με τακτική σωματική άσκηση και μια καλά ισορροπημένη διατροφή.

Πηγή: Medscape